Fragmenten Seizoensgebonden Herfstval hst 5 en 11

T.g.v. de 60e herdenking van 'Kneppelfreed' (Frysk voor 'knuppelvrijdag').
Kneppelfreed was de aanleiding het gebruik van het Fries in het lager onderwijs en in de rechtszaal toe te staan.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kneppelfreed


Herfstval hst 5

Murk heeft genoeg van het gesprek en gaat een eind lopen.

Bij het WillemKloosplein aangekomen ziet een groep merkwaardig uitgedoste personen.

Als hij dichterbij komt ontdekt hij dat het supporters van voetbalclub SC Cambuur betreft die de stad bezoeken om de bekerwedstrijd tegen Ajax bij te wonen.

Ze lopen allemaal op klompen, sommigen zijn gekleed in blauwgele wedstrijdshirts en anderen dragen een shirt met pompeblêden dy’t foarkomme yn’e Fryske flagge.

Murk sluit zich bij de groep aan, om aldus de vriendschapsbanden tussen het westen en Fryslân te versterken en in de hoop een slok Berenburg te krijgen die de Noorderlingen in ruime hoeveelheden bij zich hebben.

Al snel raakt hij in gesprek met een van de supporters die hem vertelt dat zij alvorens naar de wedstrijd te gaan eerst nog langs de JacobCatsplaetse willen.

Murk toont zich bereid de weg te wijzen.

Als niet in Fryslân geboren maar wel oprjochte Frys verstaat Murk lang niet alles wat gezegd wordt.

Hij begrijpt dat de conversatie grotendeels over aerdappelen die goar zijn gaat en dat de algemene mening is dat het hoog tijd is voor een nije kneppelfreed.

Er bevinden zich maar enkele vrouwen onder de groep, een van hen heeft een reusachtige fryske flagge om zich heen gedrapeerd, haar lange blonde haar golft onder een Frygische muts uit.

Zij blijkt welwillend te zijn Murk uit te leggen waar het om draait.

'Onvrede over het beleid van Balkenende V en te weinig autonomie voor Fryslân.'

Het stormt nog steeds als de Friese vlaag de JacobCatsplaetse bereikt.

De stemming houdt het midden tussen rel en feest.

De blondine gaat voor de groep uitlopen en begint te schreeuwen, de groep neemt haar kreet over.

‘Boppie! Fryslân Boppie!’

Bij het monument van de Eendracht, het gedenkteken voor de eenheid van Gedogia, in de volksmond Naatje genoemd houdt de groep halt.

De Friezen ontrollen een spandoek met het motto “Iisfrij, Kruutkoek en Berenburg”.

Er wordt met klompen naar de Eendracht gegooid en als de arm van Naatje in het geweld sneuvelt komt er een divisie oproerpolitie uit het gebouw van de Coornhertvierschaar.

Murk vlucht met een gedeelte van de troep de AlbertVerweystraat in en nadat ze daar gelijk de hoek naar het LouisCouperushof om zijn gerend blijken ze de politie te hebben afgeschud. 

De Fryske 'Marianne' stelt zich voor als Ymke Zelle, bedankt hem voor het wijzen van de weg en nodigt hem uit eens bij haar en haar vriend te komen logeren als hij ooit in Fryslân is.

Murk belooft langs te komen.

'Bij de volgende Elfstedentocht, als die ooit nog eens plaats vindt.'

“When hell freezes over“ zouden Engelstaligen zeggen.

Herfstval hst 11
Wat vooraf ging:  

Murk heeft eerder die dag 'de dag van de Friese literatuur' in de Rode hoed  bezocht.

Later die avond googled Murk naar gegevens over Fedde Schurer.

Hij heeft onlangs gehoord dat deze dichter, verzetsman en Tweede Kamerlid een tijd in de hoofdstad heeft gewoond en daarover gedichten heeft geschreven. 
Na een tijdje tevergeefs te hebben gezocht ontdekt hij tot zijn verrassing dat Schurer ook betrokken was bij de Kneppelfreed van 1951 en auteur is van De lêste man fan de Swarte Heap, een artikel over de rechtszaak tegen Sjirk Frances van der Burg die indertijd eisten dat de behandeling van hun zaak in het Frysk zou geschieden.

Schurer kreeg hiervoor een proces wegens het beledigen van de rechtbank aan zijn broek en dat mondde uiteindelijk uit in twee weken voorwaardelijke celstraf.

De naam Kneppelfreed blijkt zijn oorsprong te hebben in het feit dat Schurer bij de rellen die er na afloop van de zitting uitbraken met een politieknuppel werd geslagen, door een etalageruit van een notaris viel en met snijwonden in het ziekenhuis belandde.

Na tussenkomst van twee ministers van het kabinet Drees I lukte het twee weken later om de rust in de hoofdstad van Frysland te herstellen en ten slotte werd in 1955 het onderwijs in de Friese taal in het lager onderwijs toegestaan en weer een jaar later kreeg iedereen het recht om in de rechtszaal ook Frysk te spreken.

Meer fragmenten uit Seizoensgebonden vindt u hier

  Terug naar het Hoofdmenu